Zondag gingen we op voorspraak van Gerrit Pas naar Wahlwiller om de Kruisweg van Aad de Haas te zien. Aad de Haas is een Rotterdams schilder, die in WO II uitweek naar Limburg, omdat hij in Rotterdam niet vrij kon werken. In Wahwiller schilderde hij op de muren van de St. Cunibertuskerk bijbelse figuren en op zestien forse panelen de kruisweg-plus.
Zijn afbeeldingen deden in het katholieke Limburg van vlak na de oorlog veel stof opwaaien. Ze leken immers in niets op bekende heilige portretten. Ze hadden gestileerde hoofden en lijven, en dat mocht niet. De kruisweg werd verwijderd uit de kerk en heel Nederland in rep en roer. Later zijn ze weer teruggeplaatst.
Toen ik ze afgelopen zondag met eigen ogen aanschouwde en bewonderde, vroeg ik me af wat er nu zo schokkend aan was, en waar al die brave katholieke borsten zich zo aan gestoord hebben. Ze zijn immers met veel zorg en vakmanschap geschilderd. Bijna naief, kinderlijk openhartig. Kennelijk had men in die tijd pertinente opvattingen wat wel en wat niet kon.
Natuurlijk doet het me denken aan andere confrontaties tussen gevestigde meningen en kunstwerken. Maar daar gaat het bijna altijd over bloot, of belediging van een bevriend staatshoofd. Ik vermag nog niet goed te zien wat hier aan de hand is. Maar ik ga er verder over denken.
Overigens zijn de foto's van Susan Karsten en Huub van Andel.
1 comment:
Nel, het volgende was aan de hand...
Het Vaticaan vond tot in de jaren '50 de misvormingen in de moderne kunst beledigend voor de waardigheid van religieuze onderwerpen. De kerk werd gezien als het mystieke lichaam van Christus: dat dien je realistisch weer te geven. Kerkelijke kunst behoorde het geloof uit te dragen, de gelovigen te stichten en niet te schokken.
De Wahlwiller-affaire kort na 1945 was een heftige poging om het modernisme uit de kerk te weren. De avandt-garde in de kunst werd door het Vaticaan gezien als een rotte vrucht van de moderniteit, als een 'ontaarde' vorm van kunst, ongeschikt om God en het Heilige te verbeelden. Daarbij speelde men gevaarlijk spel met een door de nazi's gebruikte term: ontaard.
Post a Comment