Wednesday, November 28, 2012

Mijn mooiste boek

In mijn vorige blog kondigde Judith Schalansky het tijdperk aan van de mooie boeken. Mooie boeken zijn volgens haar boeken waarin je niet alleen een verhaal of een gedicht kunt lezen, maar die een genot zijn voor het oog. Er bestaan al mooie boeken. Mijn mooiste boek is Het Veer van Istanbul, Ontmoetingen Langs de Bosporus van documentair fotografe Nicole Segers en schrijfster Irene van der Linde. Het boek is een unieke combinatie van fotodocumentaire en literaire non-fictie. Per veerpont pendelen Irene van der Linde en Nicole Segers tussen de Europese en Aziatische oever van Istanbul. Van der Linde volgt de levens van uiteenlopende stadsbewoners. Segers blikt vanaf de boot over het water en verbeeldt de grens.

Net als het Veer bevindt Turkije zich tussen twee continenten. Vaart het land richting Europa, of zal het toch de andere kant op gaan? Voor veel Europeanen valt Turkije buiten de Europese Unie, de Bosporus vormt de grens: daar begint Azië en de islam. In Turkije zelf ligt dat veel gecompliceerder.  

Ik schreef op 7 mei 2010 al over Het Veer, maar toen over de fascinerende inhoud. Dat is natuurlijk niet onbelangrijk. Maar het is vooral de vormgeving, die dit boek tot mijn mooiste maakt.

Het is een kloek boek. Het is een genot om het in je handen te houden. Het voelt stijf en stevig aan, zoals het hoort bij een boek. Het geeft het gevoel dat het boek de tand des tijds doorstaan. Het heeft ongebruikelijke afmetingen. Het is bijna vierkant. Sla het open en je proeft meteen de intense, betrokken benadering zowel in beeld als in tekst. Het bestaat uit half beeld en half tekst. De vele foto's zijn in verschillende tinten grijs met kleurrijke accenten. Er is op niets bespaard, niet op de foto's, niet op de weergave van de tekst niet op het aantal bladzijden. Het is voor iedereen een must die van "mooie" boeken houdt. Mooi meegenomen is dat de inhoud ook niet tegenvalt..


 




 

 














Fragment uit Het veer van Istanbul. Ontmoetingen langs de Bosporus

Ik draai me om en zie drie giechelende jonge vrouwen, alledrie strak gehoofddoekt, alledrie gehuld in jassen tot over hun enkels. Ze kijken me brutaal en tegelijkertijd nieuwsgierig aan. De dunste en langste van hen stelt zich voor. ‘Kübra’, mompelt ze, nu opeens verlegen. Ze heeft een smal gezicht, een spitse neus en onderzoekende lichtbruine ogen.
‘Dit is mijn zus Meryem.’ Kübra wijst naar een kleine en wat mollige glimlachende jonge vrouw rechts naast haar. ‘En dat is mijn vriendin Ayşe.’ Ayşe slaat haar ogen neer. ‘We willen graag Engels spreken’, stelt Kübra en ze begint direct: ‘What do you believe?’
‘Eeehh.’ Ik aarzel.
‘Which God, I mean’, verklaart ze ongeduldig.
Ik geloof niet, maar aangezien ‘niet geloven’ geen optie is in Kübra’s laatste vraag en protestant de achtergrond is van mijn familie, hoor ik mezelf ‘protestant’ antwoorden.
Kübra knikt, dat kent ze wel, en wijst vragend naar de fotografe, mijn reisgenote.
‘Catholic’, mompelt zij.
‘Oh!’ kirt ze nu opgewonden en vertaalt het voor de andere twee. ‘Catholic and protestant together. Nice!’
‘And muslim.’ Ze wijst met haar vinger op haarzelf, haar zus en haar vriendin.
‘What you think of our headscarf?’ Kübra kijkt me met wijd opengesperde ogen verwachtingsvol aan, haar dunne wenkbrauwen nieuwsgierig een beetje omhoog getrokken.
‘Do you think it is right or wrong...?’ (Irene van der Linde)

Irene van der Linde & Nicole Segers, Het Veer van Istanbul. Ontmoetingen langs de
Bosporus, Uitgeverij Lemniscaat /Geb. 592 pagina’s/Prijs: € 37,50
ISBN 978 90 477 0215 3

Thursday, November 22, 2012

Het boek gaat een schitterende toekomst tegemoet

"Het [papieren] boek gaat een schitterende toekomst tegemoet", zegt boekenmaakster Judith Schalansky in een interview in de VPRO_Gids. "Elk boek dat in de toekomst verschijnt moet zich van zijn boek-zijn zeer bewust zijn, omdat er ook andere mogelijkheden zijn om tekst op te slaan. Ons staat een tijdperk van mooie boeken te wachten." Fijn dat ik dat nog mag meemaken, dacht ik meteen. Dan zijn boeken niet meer alleen om te lezen, maar ook om te kijken.  Judith Schalansky, die overigens pas tweeendertig is, heeft zelf het goede voorbeeld gegeven met De Lessen van Mevrouw Lohmark. Ik ken trouwens legio voorbeelden van mooie boeken. Kijk bijvoorbeeld naar Ik heb je zolang niet gemist van de mensen van Kijkoor. Later meer mooie voorbeelden.

Friday, November 16, 2012

Kijkoor: Ik heb je zolang niet gemist

Ik heb je zolang niet gemist is de titel van een poëziebundel met een unieke combinatie van taal en beeld. De bundel is gemaakt door kunstenaars met een verstandelijke beperking.

Veel mensen met een verstandelijke beperking hebben een dringende behoefte om zich te uiten in beeld en woord. Veel mensen zonder trouwens ook. Maar die gebruiken woord en beeld heel anders. Deze bundel biedt een verrassende combinatie. Ieder woord en ieder beeld heeft zijn eigen lading. Samen lijkt het op toveren.

Wat spreekt me zo aan in de kunst van mensen die niet met hun verstand scheppen. Zelf werk ik veel met woorden. Ik probeer me altijd zo duidelijk mogelijk uit te drukken in nette zinnen. Dikwijls gaat de boodschap verloren in de woordenbrij. In de bundel lees ik wat ik graag ook zo direct had willen zeggen, zoals:

"Je kunt weglopen voor de drukte
Maar wat als de drukte niet weg wil uit jou"
 
Amber Klijn
 
 "Ik heb een schminkdoos
Ik hoef geen man
Ik wil een indiaan
Die kan ik schminken"
 
Petra van Maanen

Hans de Groot 


De bundel is mooi uitgegeven door Kunstcentrum Kijkoor. Als u ook wilt genieten en een beetje blij wilt worden, kunt u de bundel bestellen bij Kijkoor, of bij de boekhandel. De bundel heeft een ISBN nummer 9789077285312

Saturday, November 10, 2012

Anish Kapoor in De Pont


Mooie voorbeelden van hergebruik van oude industriële panden zijn Beelden Galerie Het Depot, gevestigd in het voormalige botanische onderzoekscentrum van de UniversiteitWageningen, en Museum De Pont, gevestigd in een verlaten wolspinnerij in Tilburg. Er zijn veel overeenkomsten tussen beide expositieruimten, zoals het particuliere initiatief, de financiële onafhankelijkheid en het accent op hedendaagse driedimensionale kunst.

Wat zo'n oude, grote en schone ruimte doet voor hedendaagse kunst kun je nu gaan zien in Tilburg. Tot 13 januari 2013 exposeert Anish Kapoor daar twintig sculpturen, die stuk voor stuk en met elkaar uitnodigen tot heel intensief kijken en onderzoek. Een feest voor het oog en hart. Ik werd er heel erg blij van.

 
 
 
 
 
 

Wednesday, November 07, 2012

De Ander (2)

Volgens Ryszard Kapuscinski, Pool en leermeester/vriend van Lieve Joris, zijn er drie mogelijkheden om met de Ander om te gaan, nl. je verjaagt of vernietigt de ander, je negeert hem of je gaat de ontmoeting aan. Alleen in het laatste geval gedraag je je als een volwaardig mens.

Ik moest er aan denken toen vorige week een hoop heisa ontstond over twee zelfmoorden van jonge mensen. De NOS zond een documentaire uit over de zelfgekozen dood van Robert Enke, doelman van het Duitse elftal. De ouders van Tim plaatsten de afscheidsbrief van hun zoon in de rouwadvertentie. Hij was zijn hele leven gepest en kon het niet meer aan.

In beide verhalen viel me op dat de mensen in de omgeving van de slachtoffers zo geschokt en onthand zijn. Natuurlijk vragen ze zich af of ze iets gemist hebben. De ouders van Tim reageren extreem. Zij denken dat de overheid het pestprobleem kan oplossen met meldpunten en straffen. Nou, vergeet het maar. Zolang wij grootschalig langs elkaar leven, zal dit blijven gebeuren. Zolang wij geen ontmoeting aangaan met de ander uit onverschilligheid of misplaatst respect zullen we verrast blijven. Kijk en hoor eens rond, zou ik zeggen. 

Misschien ben ik hierom ook wel zo blij dat Obama is herkozen.