Juryrapport vertaalwedstrijd Gooise Poëzienacht

JURYRAPPORT POEZIEVERTAALWEDSTRIJD

Het vertalen van een gedicht is meer dan het eenvoudig omzetten van zinnen in een andere taal. Eigenlijk is het veel meer. De vertaler moet niet alleen proberen de Engelse woorden correct te vervangen door Nederlandse, maar hij moet tevens in staat zijn zowel de essentie, de klankkleur als het ritme van het oorspronkelijke werk te laten doorklinken. En dat valt voor de drommel niet mee. Zeker niet nu de bedenkers van deze wedstrijd u een gedicht voorschotelden van de Welshman Dylan Thomas. Zoals wij allen weten een befaamd dichter, zo befaamd zelfs, dat hij bijvoorbeeld de bij leven al legendarische singer-songwriter Bob Zimmerman, geïnspireerd heeft tot het voeren van zijn naam. De zanger noemt zichzelf Bob Dylan.
Dylan Thomas. Een man die heftig geleefd heeft en ook heftige poëzie schreef. Die heftigheid lezen we terug in een van zijn beroemdste gedichten Do Not Go Gentle Into That Good Night. U heeft zich vastgezet in dit gedicht. Sommigen van u hebben geprobeerd in de buurt te komen van de essentie , vergaten het rijmschema, anderen hebben weer gepoogd juist vast te houden aan het rijmschema en waren dan weer minder nauwkeurig met de betekenis , weer anderen hebben getracht in alle vrijheid hun eigen interpretatie van het gedicht te geven.

U zult begrijpen dat de jury het met al uw dappere pogingen om dit steigerend gedicht te temmen niet makkelijk heeft gehad. Laat ik dan ook beginnen onze enorme waardering uit te spreken voor de energie en de geestdrift waarmee u te werk bent gegaan. Voor ons als jury krijgt het origineel van Dylan Thomas juist door uw vertalingen nog meer glans en nog meer betekenis. Onze liefde voor het gedicht werd alsmaar groter. U allen verdient een geweldig applaus. Maar u zult begrijpen, we zijn niet voor niets een vakjury, dat we ook hebben gekeken naar het uiteindelijke resultaat. Om dat te wegen hebben we drie zaken bijzonder zwaar mee laten tellen. In de eerste plaats hebben we er op gelet of de vertaler de bedoeling van de dichter wel had begrepen, in de tweede plaats hebben we de cadans van de vertaling vergeleken met die van het origineel, en natuurlijk , op de derde plaats, hebben we het rijmschema beoordeeld dat de vertaler had gebruikt . Het rijmschema dat de zinnen van het gedicht van Dylan Thomas zo prachtig samenbindt.

Waar gaat dit gedicht over? Naar onze mening roept de dichter zijn vader op zich met alles wat in hem is te verzetten tegen dood. Hij geeft voorbeelden van mensen die dat ook hebben gedaan. Wijze, goede,woeste en ernstige mensen. De dichter haalt alles uit de kast. Hij kan zijn vader niet missen. Hij wil hem niet missen. Als u naar het oorspronkelijke gedicht kijkt ziet u dat het een strak rijmschema voert met als belangrijkste klanken (fonetisch de ee en ai-klank). Open klanken waarin je het vuur van het verzet, maar ook van het leven zelf kunt zien branden.
Het gedicht heeft een mooie cadans, een heftig ritme en het heeft krachtige woorden. Dat alles moest terugkomen in de vertalingen.
U heeft gezien in de bibliotheken welke vertalingen wat ons betreft de toets van onze kritiek hebben kunnen doorstaan. U heeft ook zelf een keuze gemaakt. De publieksprijs is voor het gedicht dat u gekozen heeft. Maar de jury heeft ook een keuze gemaakt.

Uit de vijf gedichten hebben wij unaniem, er was geen discussie over, gekozen voor één gedicht, omdat het voldoet aan alle eisen die wij van te voren gesteld hadden. De zin Do Not Go Gentle Into That Good Night is prachtig vertaald in Laat Je Niet Gedwee Die Zoete Slaap In Glijden. De paradox die in de oorspronkelijke zin verborgen zit is subliem over gezet. De vertaler heeft heel goed begrepen welke tegenstrijdige gevoelens de dood kan oproepen. Door deze vertaling van de titel van het gedicht geeft de vertaler er al meteen blijk van dat hij de bedoeling van Dylan Thomas doorgrond heeft. De dood doet zich misschien mooi voor, maar er blijft tot het laatst toe alle reden om er je tegen te verzetten.Daar gaat het gedicht over. De dood is een duivel. Nooit een vriend. De mooie open rijmklank ai is omgezet in een even melodieuze ij-klank in het Nederlands. Prachtig gevonden vinden wij. Daarin brandt evenzeer het vuur van verzet, het vuur van het leven. De vertaler heeft de cadans gevonden die het origineel zo onweerstaanbaar maakt en ook de woorden die hij kiest zijn even heftig als die Dylan Thomas gebruikt. Ik noem woorden als verwoed, toorn, vechtlust,smacht.

De jury is erg benieuwd wie straks als winnaar naar voren komt, want wij hebben alleen maar nummers bij de vertaling gezien. Hier komt de uitslag:de jury maakt hierbij bekend dat de winnaar is…gedicht nummer 19
Hij/zij is de winnaar Poëzievertaalwedstrijd 2011. Die winnaar is dus Marion Huismans-Kuyper uit Blaricum.

Frits Spits, voorzitter
Nel Hoogmoed
Gerard Beentjes

Voor de winnende vertaling zie mijn poezieblog.

Blog dilemma

Laatst vond ik bij de commentaren op mijn blogberichten een waarschuwing van een anonymus of ik wel wist dat alle foto's in mijn fotoalbum, dat te raadplegen is via dit weblog, gebruikt kunnen worden door onverlaten met dubieuze bedoelingen. Ik moest de mededeling meerdere keren lezen om hem te begrijpen. En toen ik hem begreep, werd ik kwaad en verdrietig. Want ik wilde een blog schrijven over ons nieuwe leven, Olivia, Juliette, Maria, de blozende dochter van Rita en Dik. En daarbij wilde ik een mooie foto plaatsen van haar gezonde, bolle wangen. Dat doe ik nu dus niet, want stel je voor dat onverlaten er iets geks mee doen. Om te weten wat ontbreekt me de fantasie.

Maar kan dit weblog dan eigenlijk nog wel? Naast de relatief ongevaarlijke berichten uit de samenleving wil ik hier nog wel eens iets recht uit het hart schrijven. Zou dat soms ook niet meer kunnen? Kunnen mensen daar ook mee op de loop gaan. Ik heb me mijn hele leven nog niets gelegen laten liggen aan bedreigingen en al helemaal niet als ze anoniem zijn. Maar dit gaat niet over mij. Dit gaat over anderen die mij dierbaar zijn.

En ineens is het leven te ingewikkeld voor me. Ook als reactie op mijn boek hoor ik mensen zeggen: ik zou me nooit zo laten kennen. Ga ik me nu terugtrekken achter de dikke, dubbele deuren van mijn nieuwbouwwoning in een keurige buitenwijk van een gemiddelde groeigemeente in het midden des lands. Als u even niets hoort, weet u waardoor het komt.

Ik weet het niet

Woensdag presenteerde ik Het is zoals het is in Boekhandel Flevo. Er was een overweldigende belangstelling. Ik had er stil van moeten worden. Maar dat kon niet, want al die mensen kwamen met veel vragen en die moesten Mieke, voorzitter Alzheimer 't Gooi en ik beantwoorden. Veel mensen hebben in hun omgeving te maken met de ziekte van Alzheimer. Dat brengt onzekerheid en angst met zich mee, omdat ondanks het vele voorlichtingsmateriaal er niet een recept is te geven voor de omgang met een dierbare met Alzheimer.

Toch verlieten de bezoekers die avond niet teleurgesteld de boekhandel. Ze hadden in een vriendelijke en vertrouwde sfeer vragen kunnen stellen en met elkaar kunnen praten over hun zorgen en verdriet. Ik vermoed dat er in de Alzheimer cafés in Laren, Weesp en Hilversum hetzelfde gebeurt. En misschien moet het nog wel veel meer gebeuren. Gewoon eerlijk en open met elkaar praten over wat ons angstig maakt.

Ik heb een boek geschreven over vriendschap, omdat ik dat moest schrijven. Het heeft me verrast en ontroerd dat zoveel mensen het boek willen lezen en er troost in vinden. Alzheimer is een vreselijke ziekte, omdat er geen genezing mogelijk is. Maar dat hoeft nog niet te betekenen dat het leven al wordt stilgezet voordat de patient dood is.

Gespreksleider Wim van Dijk, journalist van de Gooi en Eemlander stelde me de vraag of ik een boodschap heb met het boek. Die had ik niet, toen ik begon mijn ervaringen op papier te zetten. Maar die heb ik nu wel:

Laat mantelzorgers niet in de steek als bij de partner Alzheimer wordt vastgesteld.
Ook als de patient in een verpleeghuis wordt opgenomen, houdt het leven voor de mens met Alzheimer niet op. Professionals zouden er goed aan doen familie en vrienden meer te betrekken bij het dagelijks leven in het verpleeghuis.

Waar koopt u HET IS ZOALS HET IS

Ik krijg berichten uit de samenleving dat het niet eenvoudig is mijn boek bij de boekhandel te bestellen. Volgens mijn ervaring zou het redelijk eenvoudig moeten kunnen, als U het ISBN 9789460899799 gebruikt.

Bij boekhandel Flevo op de Voorbaan in het dorp is het trouwens direct te koop. Daar ligt een stapeltje boeken.

Als het dorp te ver is, kunt U het boek per internet bestellen bij www.boekscout.nl

Als u een gesigneerd exemplaar wilt, kunt u woensdag naar de boekpresentatie komen bij boekhandel Flevo en daar het boek kopen.

En als dat allemaal niet lukt, kunt u me altijd nog mailen. hoosjer@hotmail.com.

In alle gevallen gaat mijn deel van de opbrengst naar Alzheimer Nederland voor een kinderboek over Alzheimer.

Wet tegen de afbrokkeling van de zorg?!

Je moet het maar verzinnen. Is dit onmacht, onkunde of gewoon blindheid.

In de toekomst zijn er steeds meer bewoners van zorginstellingen en steeds minder verzorgers. Dat moet zonder maatregelen leiden tot problemen, zou je zeggen. Maar niet volgens dit kabinet van mannetjesputters. Dat geeft geen geld voor betere zorg, voor betere salarissen, maar het laat nu wettelijk vastleggen waar bewoners van zorginstellingen recht op hebben. Het gaat dan om concrete zaken zoals voedsel, lichamelijke hygiëne en de sfeer binnen het verzorgingshuis. Laat ik nou toch altijd gedacht hebben, dat dit in een beschaafd land vanzelfsprekend was. Maar kennelijk niet, want anders hoef je het niet in een aparte wet te regelen.

Vandaag heeft de ministerraad ingestemd met de zogenaamde "houtskoolschets Beginselenwet zorginstellingen' van staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). De volgende stap kan niet anders zijn dan een "zorgpolitie"!

In de Beginselenwet staat onder meer dat alle bewoners van zorginstellingen recht hebben op;

. een dagelijkse lichamelijke hygiëne, zoals een dagelijkse douchebeurt;

. gezonde en voldoende voeding en drinken;

. een eigen kamer;

. een schone, huiselijke en verzorgde leefruimte;

. een respectvolle en passende bejegening;

. een zinvolle daginvulling;

. beweging;

. dagelijkse buitenlucht

En dan komt de toelichting van de staatssecretaris:
Het voorstel van het kabinet houdt echter niet in dat alle bewoners ook daadwerkelijk een eigen kamer krijgen en iedere dag een frisse neus halen.

Aan de hand van de wettelijk vastgelegde rechten bespreken nieuwe bewoners met de zorginstelling hoe hun dagelijks verzorging er uit zal zien. Dat komt in het persoonlijk zorgplan te staan. Het lijkt erop alsof ze een keus moeten maken. Een zorginstelling moet zich houden aan de afspraken in het zorgplan en kan anders er op aangesproken worden. Ook kan de Inspectie voor de Gezondheidszorg ingeschakeld worden.

"Als afgesproken is dat iemand schoon wil zijn, en diegene laat zijn plas lopen," vertelt de staatssecretaris, "dan kan hij bellen en vragen of er iemand komt met een washandje en een schone broek'."

Heus het staat er echt en ik neem dus aan dat de goede, lieve mevrouw dit heeft gezegd. Hoe verzin je het!!!! Betekent dit nu dat als een bewoner van een zorginstelling niet schoon wil zijn, dat we dan zijn plas gewoon laten lopen en het niet opruimen? Of ben ik in een ander land?

Munch en de Majesteit

Om het hoofd te verzetten bezochten Ger en ik gisteren de Munch tentoonstelling in De Kunsthal. Kunsthal Rotterdam en Pinacotheque van Parijs wilden vooral werk uit particuliere verzameling laten zien. De tentoonstelling toont dat Munch zich heeft ontwikkeld maar eigenlijk altijd dezelfde is gebleven. Er hangt een vroeg landschap waarin we al de lijnen en kleuren van zijn Schreeuw kunnen ontdekken. Maar wees niet bang, ik ga hier niet over zijn schilderijen schrijven. Die moet je gaan zien. Ik wil het alleen hebben over een vreemde ervaring. Munch schilderde in 1922 de Majesteit in een blauwe regenmantel. Ze staat er in volle glorie bij in een roze oranje sneeuwlandschap. Beatrix in haar stijve, koninklijke houding compleet met hoed en onaangedaan gezicht. Helaas kan ik nergens een plaatje vinden, zodat ik u het niet kan laten zien. U moet gaan kijken om het te geloven.

Boekpresentatie het is zoals het is

Op woensdag 19 januari a.s. kan ik eindelijk mijn boek het is zoals het is ten doop houden dankzij de medewerking van Boekhandel Flevo en Susan Karsten van Karsten Projecten. Het boek is sinds 23 december jl. verkrijgbaar. Ik heb de eerste leesreacties binnen, ik heb een paar regels in het boek gelezen met Fransje en gisteren heb ik het boek aangeboden aan de verzorgers in het Leendert Meeshuis, waar Fransje nu een jaar woont.

Erg leuk en vooral heel enerverend. En daarom is het zo'n prettig vooruitzicht dat ik op woensdag 19 januari met vrienden en geinteresseerden een glas ga drinken op het boek. Ook stel ik me veel voor van het gesprek met Mieke Bos en Wim van Dijk over mijn boek en over het belang van ervaringsverhalen voor de bekendheid van Alzheimer.

Want dat is erg hard nodig. Dat ervaarde ik zelfs gisteren, toen ik in het Leendert Meeshuis bij de dagopening een passage uit het boek zou voorlezen. In al mijn naieviteit veronderstelde ik dat Fransje daarbij zou zijn. Het boek gaat immers over haar en zonder haar geen boek. Maar ik had me grondig vergist. Fransje zat in haar piereeentje in de huiskamer naar zachte, klassieke muziek te luisteren, toen ik me meldde. Ik ben bij haar gaan zitten en daar zat ik na de dagopening nog. Ze hadden me wel gezocht, maar waren niet op de gedachte gekomen dat ik misschien bij mijn vriendin was. Geeft niet. Maar het toont aan dat mijn boek een rol kan spelen in het bij elkaar brengen van ervaringen. De ervaringen van professionals die de hele dag met mensen met dementie omgaan, de mantelzorgers en de mensen om wie het gaat.

Fransje en ik hebben een grote wandeling gemaakt om de verbazing van ons af te schudden. We staken de armen in elkaar omdat het glad en glibberig was in het bos. "Samen is goed", zeiden we meerdere keren tegen elkaar. "Samen kun je niet vallen."

Persvrijheid van de lokale media

De Huizer Courant is mijn favoriete bron voor het volgen van de Huizer politiek. Met paginalange verhalen wordt het politiek theater in de gemeentelijke raadzaal gevolgd. Politieke bestuurders en tegenstanders krijgen allen de gelegenheid hun standpunt over het voetlicht te brengen. En ingezonden mededelingen van welke aard en orde ook worden altijd geplaatst. Het volk mag spreken. Zelden betrap ik de Huizer Courant op een eigen standpunt. Sinds ik vanmorgen las over een colunmist van een lokale krant in Maasdriel die de mond is gesnoerd, begrijp ik hoe verstandig dat is. Wiens brood men eet, wiens woord men spreekt.

De lokale media in Huizen zijn voor informatie en voor geld afhankelijk van het gemeentebestuur. Slechte verhoudingen kunnen leiden tot dichtknijpen van de kraan van beide bronnen. Zo ging het in Maasdriel. De columnist uitte kritiek op de wethouders in zijn gemeente, die overigens al jaren wordt geplaagd door een verziekte bestuurscultuur. Vervolgens dreigde de fractievoorzitter van een van de coalitiepartijen dat het betreffende dorpsblad geen advertenties van de gemeente meer zou krijgen. De uitgever zwichtte en stuurde de columnist het bos in. Rel geboren.

In Huizen is dit niet voorstelbaar. Alleen de regionale Gooi en Eemlander gedraagt zich als een onafhankelijke krant en durft de politiek in ons dorp kritisch te volgen. Dat is ook de taak van de pers. Maar voor lokale media gelden andere regels. Daar is niets mis mee, zolang we het maar weten.

Een nieuw begin

Ik wens alle lezers van mijn weblog een mooi, vredig 2011. En laten we vooral verder kijken dan onze neus lang is en ervoor zorgen dat er voor iedereen een veilige plek is op deze aarde.