Tuesday, February 22, 2011

Het Zeer Korte Verhaal (2)

Ik moet wel stekeblind en horend doof zijn om nu de wereld in brand staat een zeer kort verhaal te kunnen schrijven over een onomkeerbare gebeurtenis in het leven van mijn eigen zandkorrel. Of misschien is het wel het onomkeerbare dat ik het niet meer aan kan zien. Vanmorgen keek ik om een hoekje naar Willem Vermeend die in Wakker Nederland zich zorgen maakte over de olieproductie in Libië. En even erna zag ik onze dreutel van Buitenlandse Zaken zeggen dat Italië en Griekenland beschermd moeten worden tegen de mogelijke instroom van vluchtelingen uit Libië. Hoe krijg je het uit je mond. Zou die ook zijn dokterstitel gejat hebben?

Mijn moeder waarschuwde me vroeger al voor de macht! "Wantrouw ze!", riep ze me op. Dus helemaal objectief ben ik niet. Maar in deze tijden van morele nood hoop ik altijd weer op het verlossende woord van onze koningin. Die sprak nu niet zelf, maar liet een goede vriend het woord doen. En Wilders treedt op bij de schutterijvereniging in Boertange. Maak hier maar eens een ZKV'tje van.

Friday, February 18, 2011

Het Zeer Korte Verhaal

Vanmorgen reed ik in een grijze wintermorgen naar mijn mevrouw acupunctuur om naalden te laten zetten. Ik luisterde naar Radio 4. Vaste gast is daar de bekroonde schrijver van het Zeer Korte Verhaal, A.L. Snijder. Ik spitste de oren toen de presentator hem aankondigde. Want ik wil graag de geheimen van korte verhalen leren kennen, sinds ik me heb voorgenomen iets dergelijks in te sturen voor de Opium Verhalenwedstrijd van de AVRO. De deskundige jury eist een levensgebeurtenis van grote omvang in vijfhonderd woorden. Voor niet-schrijvers: dat is ongeveer een A4-tje. Ik oefen me in korte blogs, maar dat voelt anders dan een ZKV‘tje. Dus luisterde ik aandachtig naar de droge stem van A.L.Snijders. Ligt bij die stem misschien een deel van het geheim. De presentator vroeg hem ter introductie hoe het met hem ging deze morgen en de schrijver antwoordde: “Ik heb in deze grijze, natte morgen houtjes gehakt om de kachel aan te steken.” En, voegde hij eraan toe, hij was weer blij met de rust en regelmaat der dingen. Want iedere wintermorgen hakte hij houtjes. De presentator vond het kennelijk erg kaal en voegde toe dat misschien het woord reinheid hier ook wel van toepassing was. Maar daar wilde Snijders niets van horen. Voor dat soort zedelijke prietpraat voelde hij zich te oud. Rust en regelmaat waren meer dan voldoende. En vervolgens las hij zijn Zeer Korte Verhaal van deze morgen. Kern van het verhaal was een hekel rondeel van de 15e eeuwse Vlaamse dichter Anthonis de Roovere, dat hij terloops met aardse stem voordroeg:

Die gheen pluymen en can strijcken
Die en dooch ter werelt niet
Is hy aerm / hy en sal niet rijcken
Die gheen pluymen en can strijcken
Alomme soe heeft hy tachterkijcken
Hy wordt verschouen / waer men hem siet
Die gheen pluymen en can strijcken
Die en dooch ter wereldt niet.

Bij nader inzien vond hij het verrassend modern en merkte op dat er in de zes afgelopen eeuwen kennelijk weinig is veranderd. Misschien ligt in die constatering wel het succes van het Zeer Korte Verhaal. Er verandert niet zoveel in de wereld en als je weinig woorden gebruikt kom je misschien wel bij de kern.

Ook mijn leven is niet meer dan een zandkorrel in een zee van vele zandkorrels. Zelfs als ik het oppoets of grootmaak, wordt het nooit meer dan een zandkorrel. Bescheidenheid siert de mens. Leve het korte verhaal. En dan nog die droge voorleesstem.

Monday, February 14, 2011

De Staatssecretaris en mijn boek


Afgelopen zaterdag was staatssecretaris Marlies Veldhuijzen van Santen op werkbezoek in Huizen. De lijsttrekker van het CDA in de provincie, Ciel Stevens, was meegekomen. Het was een CDA bezoek. Wethouder Janny Bakker had het initiatief genomen om haar partijgenoten kennis te laten maken met aspecten van de ouderenzorg in Huizen. Het gezelschap ging op bezoek in het Voor Anker, waar net een nieuwe verpleegafdeling is geopend. Bij de verpleging zullen familie, vrienden en mantelzorgers intensief betrokken worden. Ze bezochten ook de zorgwoningen in De Ruijterstraat en ze spraken met elkaar over noodzakelijke vernieuwingen in de zorg.

Het kabinet wil de ouderenzorg overlaten aan gemeenten. Janny Bakker is daar een voorstander van, mits de regelgeving wordt versoepeld, zodat gemeenten ook echt maatwerk kunnen leveren. Dat laat ze op haar weblog weten. Nu wordt de zorg voor mensen die niet meer in een eigen huis kunnen wonen betaald uit de AWBZ. De wens van de wethouder is dat wonen en zorg uit gescheiden budgetten worden betaald. Het wonen betalen mensen zelf, de zorg wordt betaald uit de AWBZ. Je moet insider zijn om te begrijpen waar de problemen precies zitten. Maar Janny gaat het vast nog een keer uitleggen.

Als blijk van waardering voor het bezoek heeft Janny Bakker de staatssecretaris mijn boek Het is zoals het is aangeboden. Ben ik best een beetje trots op. Ook maar een mens. In Janny's woorden zelf:

Vooral de titel van het boek van Nel Hoogmoed sprak haar erg aan, mede vanuit haar eigen ervaringen in het verleden als verpleeghuisarts. Ik gaf zelf een toelichting op de inhoud van het boek, dat vooral praktische informatie geeft over het dagelijks leven van mensen met de ziekte van Alzheimer en de gevolgen van deze ziekte voor de relatie met hun vrienden en familie. De staatssecretaris beloofde dit boek zeker te zullen gaan lezen.

Overigens vertelt mijn boek een unieke ervaring van een unieke vriendschap met een uniek mens. Maar het is waar: zo kan het ook. En als mijn boek mensen inspireert en troost is het mooi meegenomen.

Saturday, February 12, 2011

De Wereld op zijn kop

Toen gisteren even over vijven het bericht kwam dat Mubarak eindelijk was afgetreden, sprongen de tranen me in de ogen. Wat een overwinning voor al die jonge mensen op het Tahirplein, die deze omwenteling in gang hebben gezet en die hebben volgehouden. Wat een kracht wat een vitaliteit wat een geloof in eigen kunnen.

In Egypte vindt een sociale revolutie plaats met hulp van sociale media, weblogs, Twitter en Facebook. Egypte heeft al sinds een jaar of vier een blogtraditie opgebouwd. Jonge Egyptenaren doorbreken in hun blogs het informatiemonopolie van het bewind. Naast de officiële staatsinformatie verspreidde zich zo het soort informatie dat mensen herkenden als hún werkelijkheid.

De wereld zal nooit meer worden wat die was. Daar gaan we. Eerst was er Wikileaks dat de gevestigde orde kraakte, nu deze machtige en overweldigende volksopstand die over de hele wereld is te volgen. Misschien is dat wel de reden dat de oude machthebbers niet hebben ingegrepen.

De opstand werd gedreven door het verlangen naar vrijheid, waardigheid en economische gerechtigheid. Dat was even wennen voor de Westerse media, die er rechtstreeks politieke motieven achter zochten en allerlei doemscenario's schetsten met als thema's Israël, Christenen, Islamisering en het Suezkanaal. In plaats van de gebeurtenissen op het plein te volgen, kregen we de praatprogramma's waarin zuurpruimen van allerlei gezindten ons op de gevaren wezen. Gelukkig leven er Egyptenaren in ons land die ons bij de les kunnen houden. Het is hun revolutie. Ons past toekijken en vooral moreel steunen. Nu kunnen we eindelijk eens laten zien hoe democratisch we zijn.

De betogers vragen een menswaardige en rechtvaardige samenleving en roepen op tot dialoog. Geen enkele beweging of partij claimt het leiderschap. De macht is nu aan het leger. Dat zal het voortouw moeten nemen bij het organiseren en garanderen van democratische verkiezingen. Er is nog zo'n land in de Arabische wereld waar het leger jarenlang die rol heeft vervuld.

Sunday, February 06, 2011

Ze is er ook nog

“Leuk boek hebt u geschreven”, zei gisteren een verzorgster in het huis waarin mijn vriendin nu woont. “Leuk boek”. De opmerking sloeg me met stomheid. Ik heb al veel opmerkingen gehoord over mijn boek, maar dit was een nieuwe. “Leuk boek.” Het was de gelegenheid niet om te vragen wat zo leuk is aan het boek. Maar zelf voegde zij nog toe: “Het verklaart een heleboel.” En die laatste opmerking puzzelde me mogelijk nog meer dan de eerste. Wat zou mijn boek kunnen verklaren?

Mijn vriendin lijdt aan de ziekte van Alzheimer. Dat is inmiddels wel bekend. Sinds anderhalf jaar woont zij in een verzorgingshuis met andere mensen die niet meer zelfstandig kunnen wonen. Een van de problemen waar mijn vriendin mee kampt is dat zij niet kan vertellen wie ze is en wat haar geschiedenis is. Uit mijn eigen levenspraktijk weet ik, dat mensen daar erg nieuwsgierig naar zijn. Wie ben je en wat doe je.

In de ontmoeting met De Ander helpt het als die zich kan voorstellen. Mijn vriendin kan dat niet. Maar dat betekent niet dat ze geen verleden heeft. En er zijn anderen die iets over dat leven kunnen vertellen. Zij heeft twee kinderen, een broer en een zuster, en vrienden, die haar regelmatig bezoeken. Al die mensen kunnen iets vertellen over het leven van mijn vriendin, wie ze is, wat ze heeft gedaan, wat haar beweegt en bezighoudt.

Ik vind het ineens heel erg gek dat de verzorgenden in het verpleeghuis dat niet weten. Dat ze met mijn vriendin leven zonder te weten wat haar levensgeschiedenis is. Dat ze mijn boek nodig hebben om mijn vriendin in een decor te plaatsen. Dat moet toch anders kunnen.

Voor wie het weten wil: mijn vriendin viert vandaag haar eenenzeventigste verjaardag.

Tuesday, February 01, 2011

Contrapunt 5 en 7

Contrapunt is een roman van Anna Enquist over het verlies van haar dochter. Contrapunt is ook een term uit de muziek, vaak gekoppeld aan de onweerstaanbare muziek van Johan Sebastian Bach. Die twee komen nu samen in een serie van acht schilderijen van Lenie Bos. Lenie schrijft er zelf over:

"Het boek Contrapunt van Anna Enquist heb ik gelezen en beluisterd, weer geluisterd en meegelezen. Ja, dat is het, daar ga ik meteen acht schilderijen van maken. Iedere DC een schilderij. De combinatie van schrijven en muziek vind ik prachtig en spreekt me aan.`

Ik volg al jaren het werk van Lenie Bos. Iedere Atelierroute bezoek ik Theater De Boerderij uit nieuwsgierigheid naar haar nieuwe werk. Lenie ontwikkelt zich voortdurend en onvoorspelbaar. Lenie lijkt voortdurend op zoek. Haar inspiratiebron is meestal de natuur, maar niet de natuur zoals die zich in alle realisme aan ons voordoet. Nee. Lenie schildert de natuur naar de geest van Lenie in sprekende, felle kleuren en stevige vormen. Lenie schildert groot.

Maar niet in de contrapunten. Hier heeft zij een andere inspiratiebron gekozen. Een veel intiemere, namelijk het verdriet van een moeder die haar dochter heeft verloren. Ze legt haar herinneringen vast in de vormen van een muziekstuk van Johan Sebastian Bach. Lenie heeft geluisterd en gelezen en nog eens gelezen en geluisterd en de emotie op doek vastgelegd.

Mijn geduld is beloond. Ik ben een liefhebber van de muziek van Bach. Zijn muziek geeft orde en rust aan de chaos in mijn hoofd. Met de Goldberg variaties op de achtergrond kan ik mijn verhalen schrijven. Ik weet dat Anna Enquist ook houdt van Bach. Ik houd nog niet van haar werk, omdat ik het te houterig vind. Maar ik ga nu zeker Contrapunt lezen. En dat allemaal dankzij Lenie. Zelf een mens van weinig woorden!