Friday, August 26, 2011

Spiegeldoos

Toen ik nog jong was en vol levenslust, verzuchtte ik dikwijls dat het leven me te snel ging om het te echt te beleven. Ik dacht toen dat de oplossing zou zijn om mijn rug naar de toekomst te keren en veel terug te kijken. Ik begon met het schrijven van mijn dagboeken. Maar het leven raasde voort en voort en voort. Vaak holde ik er hijgend achteraan.

Nu ik ouder ben en de grens van vijfenzestig gepasseerd, heb ik alle tijd om achterom te kijken. Dat doe ik graag en dikwijls met hulp van mijn dagboeken en mijn foto's. Natuurlijk weet ik drommels goed dat er ook een toekomst is met aan de horizon het levenseinde. Je moet wel stekeblind zijn of horend doof om dat weg te stoppen of te negeren. De tijd die rest zal het leven wel invullen.

Maar het is niet eenvoudig om aan dat levenseinde een vorm te geven, merk ik, nu ik aan de slag ben met de Uitbox van Swaab. Ik moet nu allerlei vragen beantwoorden, waar ik nog niet over nagedacht heb en waar ik het antwoord niet op weet. Wil ik mijn lichaam ter beschikking stellen van de wetenschap of wil ik mijn werkende organen doneren? Wil ik euthanesie of palliatieve sedatie? Wat moet er met foto's, mijn dagboeken, de kunst aan de muur als ik er niet meer ben? Ik zal u de rest van mijn vragen besparen.

Wat ik wel merk is dat het denken en het praten over het einde het leven op een verrassende manier verrijkt. Dat terugkijken gebeurt nu als het ware vanzelf. Want om die vragen te beantwoorden, moet je eerst weten wat belangrijk voor je is. En nu er ook een spiegeldoos in de maak is om al die waardevolle antwoorden in op te bergen, vallen leven en dood samen in een beeld.

Sunday, August 21, 2011

Ze is er nog


Nog steeds gaan we iedere veertien dagen bij haar op bezoek. We hanteren voor die bezoeken een vast patroon. Bij binnenkomst in het huis maken we een praatje met de mevrouw van de receptie, die ons iedere keer blij begroet. "Ik ben aan jullie gehecht geraakt", zei ze de laatste keer. Wij aan haar. Als er nieuwtjes zijn, vertelt ze ze ons. Van haar hoorden we dat er een nieuwe muziektherapeut is. Vroeger toen Fransje nog veel meer uithuizig was, kon ze ons haarfijn uitleggen aan de hand van het GPS-systeem waar onze vriendin uithing. Dat hoeft nu niet meer. Fransje heeft wat rust gevonden. Meestal loopt ze al op de gang als wij haar afdeling betreden. Gisteren leek het zelfs even of ze ons had verwacht. Er trok een brede glinmlach over haar gezicht, toen ze ons ontwaarde in de deuropening.

Nadat we op haar kamer haar wandelschoenen hadden aangetrokken en we naar de wc waren gegaan, konden we vertrekken. Het klinkt simpeler dan het in werkelijkheid is, maar waarom moeilijk doen? We zijn blij elkaar te zien en laten ons dat plezier door kleine tegenslagen niet afnemen. Buiten steken we de armen in elkaar en wandelen in een stevig tempo naar ons stamcafé. We hebben wel eens overwogen elders het vertier te gaan zoeken, maar voor onze vriendin is dat niet nodig. Haar appeltaart en verse jus d'orange smaken iedere keer als nieuw. Zij blij, wij ook blij.

Na het bezoek aan het stamcafé wandelen we terug. Op het bankje voor het huis, halen we de liedjes uit de rugzak om zingend de dag af te sluiten. Gisteren had ik twee nieuwe meegenomen: Het veer van Drs. P. en De Monniken op de heuvel van Jaap Fischer. Wij zorgen voor de tekst. Onze vriendin voor het heldere stemgeluid. Dit bevalt ons alledrie goed. Overigens vindt ze het gemakkelijker als ze niet naar de tekst op het blaadje hoeft te zoeken, maar de melodie mag zingen op haar eigen manier.

Gesprekken zoals wij die kennen, kunnen we niet meer voeren. Ze verwarren haar, omdat ze benadrukken wat ze niet kan. Maar gisteren ontspon zich een uitwisseling van zinnen, die verdacht veel leek op een gewone conversatie. Mijn vriendin wees ons op iets in de vijver en zei met een zekere stelligheid, dat ze dat niet meer wilde. Ik knikte wijs en antwoordde dat ik dat wel begreep. "Zou ik ook niet willen." Ze keek me tevreden aan. "Wie zou dat wel willen?", vervolgde ik. "Zou jij dat willen?", vroeg ik aan Die Dritte im Bunde. Natuurlijk wilde die het ook niet. "We willen een heleboel wel, maar dit niet." En zo kabbelde het gesprek nog een poosje voort, totdat het verdrietige moment was aangebroken om afscheid te nemen. We verzekeren elkaar dat we er over veertien dagen weer zijn.

Tuesday, August 16, 2011

Een mevrouw waar je U tegen zegt

Jelle Brandt Corstius, tweede jaars gastheer van Zomergasten, had tevoren geen afspraak gemaakt met zijn gast van afgelopen zondag over het tutoyeren. De hele avond heeft het hem dwars gezeten. Hij was al op weg met "U", toen hij haar vroeg wat zij wilde. Na wat heen en weer gepraat, besloten ze elkaar te tutoyeren. Hij kwam er tijdens de uitzending achter, dat ze daar iets te groot voor was. Overigens heeft zij er geen last van gehad. Zij lachte minzaam bij het geschutter van haar jonge gastheer.

Het was een echte Zomergastenavond zoals die oorspronkelijk bedoeld is. De fragmenten leren ons de gast kennen. Net zoiets als "toon me uw boekenkast en ik weet wie u bent". Deze minzame, erudiete mevrouw, die zo duidelijk kan uitleggen waar de Raad van State voor bedoeld is, houdt van mensen die een droom koesteren. Ze begon met een fragment uit Fitzcarraldo van Werner Herzog over Brian Sweeney Fitzgerald oftewel ‘Fitzcarraldo’. die bevangen is door het idee een operahuis te bouwen in zijn Peruaanse woonplaats Iquitos, zodat de grote operazanger Caruso daar ooit eens zou kunnen optreden. Haar keuzefilm was even verrassend, namelijk de omstreden Pasqualino Settebellezze, oftewel Seven Beauties uit 1975. Een waagstuk over wat men bereid is op te offeren om te overleven.

Dit is Zomergasten zoals ik het graag zie. Een gast die iets te vertellen heeft, die me aan het denken zet, met fragmenten die me verwonderen. En een interviewer of gastheer die niet in de weg zit.

Thursday, August 11, 2011

Eindeloos leven

Gisteren riep een futuroloog in Uitgesproken WNL dat niets een eindeloos leven in de weg staat. Ik spitste de oren net als de interviewer. Hij liet het de futuroloog herhalen. Zonder enige schroom verklaarde die, dat het wetenschappelijk mogelijk is om de dood over te slaan. Hoe onze wereld er dan uit zou zien kon hij moeilijk uitleggen. Daarvoor schoot zijn voorstellingsvermorgen tekort. Maar daar ging het hem ook niet om. Het kan! Hieperdepiep hoerah voor de waardevrije wetenschap.

Hoe is het toch mogelijk dat mensen zulke onzin blijven verkopen? In het journaal zien we Engelse kansarme jongeren plunderend en vernielend tekeer gaan. Hoe in de Hoorn van Afrika miljoenen mensen sterven van honger. Leden van het kabinet Rutte met hun aanvoerder voorop kunnen niet uitleggen waar al die miljarden vandaan moeten komen om eurolanden te redden. Iedereen is erg nerveus of de wereld het wel zullen redden en ondertussen beweren dromers dat wij het eeuwige leven hebben. En alleen maar omdat de egocentrische westerse mens, die nergens anders meer in gelooft dan in zichzelf, denkt dat met geld de dood is te verjagen.

Kunnen we die idioten niet de ogen openen?
.

Sunday, August 07, 2011

Vreemdheid bestrijden

Het COC is een actie gestart om het kabinet te bewegen voorlichting op scholen over homoseksualiteit verplicht te stellen. Dat is hard nodig, omdat homojongeren het zwaar hebben op school. Schelden en pesten is schering en inslag, zelfmoordcijfers liggen veel hoger dan bij heterojongeren. Tweederde van de scholieren hoort nooit iets in de les over homoseksualiteit, de anderen weten het uit de biologieles. Het COC wil dat de voorlichting wordt gegeven aan het einde van de lagere school. Dan staan jongeren nog open voor alles wat anders is. De Tweede Kamer wil het ook, maar het kabinet en met name CDA minister Marja van Bijsterveldt vindt het niet nodig. Die vindt trouwens ook nog steeds dat weigerambtenaren aangesteld kunnen worden. Wel meevaren in de canal parade, maar verder je ogen dichtdoen. Als ik had meegevaren, had ik haar een duwtje gegeven.

En denk niet dat de petitie niet hoeft, omdat u zelf zo veilig tolerant bent. Gewoon tekenen op de website van het COC.

Tuesday, August 02, 2011

Swaabland

Swaabland is de wereld volgens Dick Swaab, de auteur van de bestseller Wij zijn ons Brein. Overigens vraag ik me af hoeveel kopers het boek ook echt hebben gelezen. Swaabland is een simpele wereld, zoiets als het stratenpatroon van een Amerikaanse stad. Swaabland is een wereld gedomineerd door ons brein. Want alles wat wij zijn en doen is volgens Dick Swaab voorgeprogrammeerd. Daar begin en eindigt Swaabland. Het is dus ook een troostrijke wereld, want zelf kunnen wij weinig veranderen aan het programma wat ons is gegeven.

Jelle Brandt Corstius verzuchtte aan het einde van de lange avond Zomergasten, dat hij wat blij is dat hij niet kan en wil geloven in het ontbreken van de vrije wil. Zijn gast lachte fijntjes, zoals hij dat de hele avond deed. Als wij het nodig hebben om ons leven geur en kleur te geven, mag dat van hem. Maar hij weet wel beter!

Toch kan Swaab niet alles verklaren met hersenonderzoek. Dat wil hij ook niet, werd gaandeweg duidelijk. Hij houdt zijn wereldbeeld graag simpel en daarom is hij ook zo gewild in deze complexe wereld. Ik heb er wel van genoten, hoewel ik beter weet.