Het zit tussen mijn oren!!!

Nu ongeveer een jaar geleden kon ik van het ene op het andere moment niets meer en was ik dodelijk moe. Mijn huisarts stuurde me door naar een internist, die uitgebreid lichamelijk onderzoek deed. Uitslag: ik had wat verhoogde bloeddruk. Ik kreeg plastabletten en moest over drie maanden terugkomen. Zelf wist ik dat die bloeddruk niet de oorzaak kon zijn van mijn lichamelijke malaise, want die verhoogde bloeddruk heb ik al mijn hele leven. De internist wilde niet luisteren, maar zelf wist ik dat er iets anders moest zijn, maar wat?

Ik inventariseerde mijn klachten: pijn in spieren en gewrichten, dodelijke vermoeidheid die ook na een nacht slapen niet overgaat, hyperventilatie, darmklachten, kromme vingers. Ik bemerkte dat de pijn erger werd als ik gespannen was. Een lange en intensieve zoektocht op het Internet leerde me dat ik vermoedelijk lijd aan Fibromyalgie, zo’n vage ziekte, die volgens velen vooral tussen je oren zit. Ik las dat de term is afgeleid van het Latijnse woord voor vezel en de Griekse woorden voor spier en pijn. Voor fibromyalgie bestaat geen duidelijke lichamelijke verklaring, althans niet een die je met het blote oog kunt zien op röntgenfoto’s of in het bloedbeeld. Gelukkig zijn er ook nog onderzoekers die klachten serieus nemen en verder speuren naar de oorzaken.

Al in het jaar 2000 vond reumatoloog E.N. Griep afwijkingen in de chemische processen in de hersenen van fibromyalgie patiënten. Patiënten rapporteerden dat de ziekte was ontstaan na een periode van aanhoudende stress en dat nieuwe spanningen de klachten vaak verergeren.  Onderzoeker Griep ging op zoek naar het antwoord op de vraag hoe stress precies tot pijn en chronische vermoeidheid kan leiden. Het onderzoek concentreerde zich op de wisselwerking tussen hersenen en bepaalde hormoonklieren. De drie belangrijkste punten van dit systeem zijn de hypothalamus centraal in de hersenen (recht ‘tussen de oren’), de hypofyse die daar vlak naast ligt (de ‘meesterklier’ die vele hormoonklieren aanstuurt), en de bijnierschors die onder meer het hormoon cortisol produceert.  Uit Grieps onderzoek blijkt duidelijk dat bij patiënten met fibromyalgie objectieve veranderingen aantoonbaar zijn in deze HPA-as. Zo vond hij veranderingen in een bepaald type ontvanger’ (receptor) van het cortisol-signaal in de hersenen, de glucocorticoïd-receptor. Dit zou volgens de onderzoeker verklaren waarom, zoals hij ook aantoonde, bij fibromyalgie-patiënten de reactie op cortisol vertraagd en verminderd was.  Een deel van de klachten bij fibromyalgie zou volgens Griep verklaard kunnen worden door een verlaagd cortisolgehalte en een verminderde reactie van de hersenen op dit hormoon.

Grieps uiteindelijke conclusie is dat fibromyalgie een complex ziektebeeld is met een netwerk van oorzaken. Sommige patiënten hebben op grond van erfelijkheid een minder stabiele HPA-as, bijvoorbeeld door erfelijke variatie in diverse receptoren. Bij anderen ontstaat dezelfde gevoeligheid door invloeden van buitenaf, variërend van de opvoeding tot dieet- en leefgewoonten. Bij een verhoogde gevoeligheid kan een relatief geringe prikkel de balans verstoren, chronische stress veroorzaken en de cascade van pijn en vermoeidheid in gang zetten. Bij anderen is sprake van overweldigende stressvolle omstandigheden. Niet toevallig lijden veel slachtoffers van vervolging en terreur aan pijn- en vermoeidheidsklachten. Als het stressregulerende systeem eenmaal uit balans is en er ontstaan pijnklachten, dan worden die op zich een bron van stress. Pijn leidt bovendien tot inactiviteit, waardoor spieren verslappen en men gevoeliger wordt voor slaapstoornissen. Pijn en vermoeidheid kunnen vervolgens een bron zijn van diverse psychische klachten zoals angststoornissen en depressies, die de volgende vicieuze cirkel van stress in werking stellen.

Een effectieve behandeling om die vicieuze cirkel te doorbreken zou zich volgens Griep moeten richten op verschillende aspecten tegelijk.  Naast een gerichte inzet van bestaande en nieuw te ontwikkelen geneesmiddelen verwacht hij veel van een behandeling die gericht is op het doorbreken van de vicieuze cirkels. Oefentherapie, groepstherapie en ontspanningsoefeningen kunnen de patiënt de controle over zijn lijf en leven teruggeven. Dit alles begint volgens Griep met het serieus nemen van elke patiënt en haar of zijn lichamelijke klachten.

Waar blijft trouwens die pil???!!

Volgende keer een verhaal over het doorbreken van die vicieuze cirkel.